NIE dla drogi S10 przez źródliska w Puszczy Bydgoskiej

 

Szanowna Pani Dyrektor Ewa Patalas 
Regionalna Dyrektor Ochrony Środowiska w Bydgoszczy

Znak sprawy Wojewody Kujawsko-Pomorskiego: WIR.V.7820.28.2023.KS

 

Szanowna Pani,

w związku z trwającym postępowaniem ponownej oceny oddziaływania na środowisko dla budowy odcinka nr 2 drogi S10 od węzła Emilianowo do węzła Solec, apeluję do Pani o podjęcie wszelkich działań, by zatrzymać ten szkodliwy dla przyrody i mieszkańców Kujaw wariant drogi.

Budowa drogi przez źródliska przetnie warstwę wodonośną, ważną dla zaopatrzenia w wodę mieszkańców Solca Kujawskiego i Bydgoszczy. Realizacja inwestycji w tym wariancie spowoduje także przerwanie łączności bardzo ważnego korytarza ekologicznego, kluczowego między innymi dla ochrony wilka. Dlatego proszę o zatrzymanie tego szkodliwego przedsięwzięcia.

Z poważaniem
 

 

Dlaczego to jest ważne?

Argumenty dotyczące wartości przyrodniczej terenu 

Teren źródlisk stanowi „klejnot w koronie” Puszczy Bydgoskiej, to wokół źródlisk toczy się życie Puszczy – to miejsce bytowania i żerowania wielu cennych gatunków zwierząt. W przeciwieństwie do pobliskich sosnowych lasów gospodarczych, obszar źródlisk to stare, nieużytkowane około stuletnie lasy olchowe o wysokim stopniu naturalności oraz tereny bagienne, rosną tu także prawie 200-letnie sosny. To miejsce bytowania i rozrodu bobra i wydry oraz chronionych płazów: traszki grzebieniastej i rzekotki drzewnej. Występują tu cenne mchy i wątrobowce, chociaż aktualna dokumentacja środowiskowa ich nie wykazuje. Dokumentacja nie zawiera również informacji o stwierdzonych wcześniej chronionych gatunkach zwierząt wodnych: skójce gruboskorupowej (małż) i strzebli błotnej (ryba). 

Co istotne, realizacja inwestycji w wybranym wariancie spowoduje przerwanie ciągłości korytarza ekologicznego Puszcza Bydgoska GKPnC-14, który jest częścią głównego korytarza Północno-Centralnego o znaczeniu paneuropejskim dla zachowania spójności sieci Natura 2000. Korytarzem przemieszczają się duże ssaki (wilki, łosie i jelenie), zachowanie jego drożności jest szczególnie istotne dla wilka. Puszcza Bydgoska jest siedliskiem, dzięki któremu odbudowała się populacja w całej zachodniej Polsce, bo przebiegający tam korytarz ekologiczny zapewnił połączenie Doliny Wisły i Noteci i przez to migrację wilków między populacją bałtycką a środkowoeuropejską. 

W przypadku budowy S10 przez źródliska, to unikalne przyrodniczo miejsce zostanie zniszczone, dojdzie do niekorzystnej fragmentacji siedlisk, zniszczone zostaną szlaki migracji zwierząt i miejsca ich bytowanie. Stanie się to już po przyjęciu unijnego prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych, które ogromną wagę zwraca na kwestie ochrony mokradeł i bioróżnorodności.

Argumenty dotyczące potrzeby ochrony zasobów wód 

Na terenie źródlisk przez który ma przebiegać trasa S10 występują liczne źródła i miejsca wypływu wód nie zamarzające zimą. To unikalny w skali regionu obszar terenów wodonośnych, ważny dla zaopatrzenia w wodę mieszkańców Solca Kujawskiego i Bydgoszczy. Obszar ten powinien być bezwzględnie chroniony ze względu na swój unikalny charakter oraz deficytowość wody pitnej na obszarze Kujaw. Budowa drogi i obiektów mostowych, w tym związane z nimi roboty ziemne oraz palowania i betonowanie fundamentów naruszą lub przetną warstwę wodonośną. Z całą pewnością naruszy to wrażliwy na zmiany strumień przepływu płytkich wód podziemnych, czego efektem będzie osuszenie terenu i zniszczenie całego ekosystemu zależnego od wód podziemnych (ang. groundwater dependent ekosystem – GDE). Szczególne zagrożenia w tym względzie są związane z budową mostu nad terenami podmokłymi, który wraz ze swoim fundamentem całkowicie zmieni przepływy wody. Efektem mogą być nawet silne procesy sufozyjno-erozyjne niebezpieczne dla samej konstrukcji obiektu, co może przynieść także dodatkowe kosztowne problemy, jak ma to obecnie miejsce na zapadającym się odcinku trasy S1. Droga na odcinku Laliki-Zwardoń wybudowana w miejscu dawnego, naturalnego koryta potoku dziś się zapada, nie powtarzajmy takich błędów. Jednocześnie parametry projektowanego mostu przy S10 są zdecydowanie zbyt niskie dla zachowania ciągłości ekologicznej siedlisk hydrogenicznych, obiekt nie będzie nawet spełniał skutecznie funkcji przejścia dla dużych ssaków (m.in. przez oświetlenie drogi i otoczenie węzła). 

Ryzyko niekorzystnych zmian w środowisku wodnym polega także na zmianie lub odcięciu dopływu wód, do położonych w sąsiedztwie dużych skupisk pól uprawnych, które dotknięte zostaną przez suszę. Naruszone zostanie również ujęcie wody dla osiedla Rudy. Zniszczony zostanie ważny wodopój, z którego korzystają liczne dzikie zwierzęta.

Argumenty dotyczące wartości społecznej terenu 
Teren źródlisk cechuje unikatowy w skali regionu krajobraz, co czyni ten teren cennym społecznie. Źródliska to popularny teren wycieczek, utworzono tu ścieżkę przyrodniczą, która umożliwia poznanie tutejszej przyrody i zabezpiecza siedlisko przed zniszczeniem czy zadeptaniem. Petycje sprzeciwiające się budowie drogi w wariancie przebiegającym przez ten obszar podpisało 3 tysiące osób. Zignorowanie tego głosu przełoży się na spadek zaufania do instytucji publicznych i samego sensu partycypacji społecznej.

Argumenty związane z uwolnieniem i migracją zanieczyszczeń 
W pobliżu źródlisk znajduje się jedno z ognisk skażenia po dawnych Zakładach Chemicznych ZACHEM, budowa drogi w jego pobliżu może spowodować naruszenie tego ogniska i pogłębić problem zanieczyszczenia terenu. Ponadto woda ze Źródlisk dopływa m.in. na Bydgoskie osiedle Łegnowo-Wieś, na którym płytkie wody podziemne i gleba są zanieczyszczone w wyniku skażenia spowodowanego działalnością ZACHEM-u. Zanieczyszczenia z osiedla Łęgnowo-Wieś migrują dalej do Wisły i Bałtyku. Napływ wód ze źródlisk zmniejsza intensywność zanieczyszczenia, jeśli w wyniku budowy drogi S10 dojdzie do zakłócenia przepływów hydrologicznych i hydrogeologicznych oraz do osuszenia terenu, zanieczyszczenia po ZACHEM-ie będą bardziej skoncentrowane, co zwiększy zagrożenie dla mieszkańców ale również chronionych obszarów Natura 2000 w dolinie Wisły oraz dla samej rzeki.

Mając powyższe na uwadze dodatkowo wnioskuję o: 

• zachowanie drożności korytarza migracyjnego zwierząt (wilk, łoś, jeleń) poprzez budowę dużych, w pełni funkcjonalnych przejść w odpowiedniej liczbie i lokalizacjach;
• dokonanie rzetelnej analizy oddziaływania na siedliska i przemieszczanie wilka oraz łosia;
• przygotowanie inwentaryzacji w zakresie występujących na terenie źródlisk mchów i wątrobowców; 
• wykonanie dodatkowej inwentaryzacji w zakresie występowania na terenie źródlisk chronionych gatunków zwierząt: skójki gruboskorupowej i strzebli błotnej; 
• zbadanie gruntu i wód podziemnych z wykonaniem modelowania hydrogeologicznego, które rzetelnie oceni ryzyko osuszenia źródlisk oraz ewentualne uszkodzenia drogi w wyniku osiadania gruntu; 
• wykonanie ekspertyzy oceniającej ryzyko naruszenia przez budowę S10 (w obecnym wariancie) ogniska skażenia po ZACHEMie i potencjalnych skutków związanych z uwolnieniem i migracją zanieczyszczeń w kierunku terenów mieszkaniowych i doliny Wisły.